نگاهی به رویدادهای فرهنگی سوئد با تمرکز بر ایران

تابستان گرم 2013 در سوئد، با سه رویداد جالب توجه و مرتبط با ایران، برای ایرانیان مقیم این کشور جذابتر از هر سالی به پاییز رسید و اینک به دنبال تابستان برنامه های پر شمار فرهنگی- هنری را پیش روی داریم.

تصویرآبراهامسون و آرام نژاد

آریا آرام نژاد خواننده ی جوان ایرانی روز شنبه 10 آگوست از راه تماس اسکایپی در جشنواره موسیقی way out  west شرکت کرد. در این برنامه یکی از آثار پر طرفدار او در ایران با نام علی برخیز به زبان انگلیسی و با صدای جنی آبراهامسون در بخش موسیقی اعتراضی اجرا شد.

نمایی ازاجرای کنسرت دیوار در گوتنبرگ

 همزمان با جشن های تابستانی گوتنبرگ که در نوع خود یکی از بزرگ ترین رویدادهای فرهنگی در کشور سوئد و اسکاندیناوی است، راجر واترز (Roger Waters )از گروه پینگ فلوید، کنسرت The Wall  (دیوار)  را در ورزشگاه Ullevi این شهر اجرا کرد. در این کنسرت تصاویر جانباختگان جنبش سبز سال 2009 ایران  بر پرده ی بسیار بزرگ نصب شده به نمایش درآمد.(اجرای گوتنبرگ)

نمایی از کنسرت موسیقی سنتی در استکهلم

کانال دو رادیو سوئد، جشنواره  سالانه ی موسیقی خود را به موسیقی سنتی (کلاسیک) ایران با عنوان Persisk Afton (شب ایرانی) اختصاص داد و با دعوت از دو گروه موسیقی با نام های "رومی" و "یوشیج" و پخش مستقیم این برنامه شبی به یادماندنی را رقم زد.

با شروع فصل پاییز رویداد های فرهنگی و هنری بسیاری در سوئد پیش روی علاقمندان قرار دارد. از جمله شاخص ترین این رویداد ها می توان به نمایشگاه بین المللی کتاب گوتنبرگ اشاره کرد. این نمایشگاه بیست و نهمین دوره ی آن است و از 26 تا 29 سپتامبر در محل نمایشگاه های بین المللی این شهر برگزار خواهد شد.

نمایشگاه کتاب گوتنبرگ در حال حاضر بزرگترین نمایشگاه کتاب در شمال اروپا است و نخستین بار در سال 1985 و با پنج هزار بازدیدکننده برگزار شده است. در سال 2008 آمار بازدیدکنندگان این نمایشگاه به بیش از یکصد هزار نفر رسید و هر سال بر این شمار افزوده می شود.

نامدار ناصر نویسنده و مترجم ایرانی مقیم سوئددر نخستین روز برپایی نمایشگاه کتاب گوتنبرگ سخنرانی خود را با عنوان " ادبیات کلاسیک فارسی، چشمه ای خشک نشدنی" ایراد خواهد کرد. او همچنین در این برنامه در غرفه انجمن نویسندگان سوئد به زبان های فارسی و سوئدی "از رو کتاب خوانی" خواهد داشت. نامدار ناصر را می توان یکی از پرکارترین مترجم های پارسی – سوئدی معرفی کرد.

رضا حاجی حسینی روزنامه نگار ایرانی ساکن سوئد هم سخنراني اي خواهد داشت با موضوع "سانسىور در تئاتر ايران" .

نعیمه دوستدار، نسرين مدني و صديقه وسمقي در گفت و گويي با گلناز اسفندياري میزگردی با موضوع ايران برگزار خواهند کرد.

علاوه بر یک برنامه ی شعرخوانی توسط نعیمه دوستدار، برگردان مجموعه آثار او به زبان سوئدی هم در نمایشگاه کتاب گوتنبرگ برای نخستین بار ارایه خواهد شد.

جشنواره ی شعر گوتنبرگ، جشنواره ی فیلم یاری در استکهلم و اوپسالا و کنسرت های حسین علیزاده و محسن نامجو از دیگر برنامه های پاییز 2013 هستند.

جنبش مقاومت بر روی میز من: شعر امروز ایران

جشنواره ی شعر گوتنبرگ از 6 تا 9 سپتامبر با عنوان "جنبش مقاومت بر روی میز من: شعر امروز ایران"  و تمرکز بر شعر زن معاصر ایران برگزار خواهد شد. در این جشنواره بیش از 20 شاعر ، نویسنده و مترجم ایرانی و سوئدی آثار خود را ارایه خواهند کرد.

به استناد گفتار منتشر شده در سایت جشنواره، در آوریل 2013 شش شاعر سوئدی برای دیدار با شش شاعر ایرانی به تهران رفته و تصمیم گرفتندبا وجود کاستی هایی در زبان مشترک، اشعار شاعران ایرانی را ترجمه کنند. شاعران سوئدی در یادداشت خود این کار را " تمرینی در ترجمه ناپذیری" نامیده اند. این یادداشت در مجله یKritiker  (کریتیکر) منتشر و همزمان با جشنواره ارایه خواهد شد.

همچنین در این جشنواره، کارگاه آموزشی ترجمه ی شعربرگزار خواهد شد. این کارگاه با پشتیبانی مجله ی Ponton (پونتون) و تامین بخشی از هزینه های سفر و اقامت علاقمندانی برگزار خواهد شد که در شهر های دیگر زندگی می کنند.

سه گفتگوی تخصصی دو جانبه با شرکت شاعران و نویسندگان حاضر در این جشنواره، پیرامون "شعر و تبعید"، " هویت شاعر در تبعید" و "فضای عمومی ادبیات در ایران امروز" به زبان های سوئدی ، انگلیسی و فارسی برگزارخواهد شد.

پخش دو فیلم کوتاه، ساخته ی مهرانه آتشی با نام های "گلستان" و "ورود-خروج" با حضور "راکسی فرهت" و "آهنگ باشی" دو فیلم ساز زن و نیز پخش موسیقی از دیگر بخش های جشنواره ی 2013 است.

همچنین در این جشنواره "آیدا منوچهرپور" خواننده ی اپرای ساکن ایتالیا دو اجرای ویژه از آثار خود که برای این جشنواره ساخته شده اند،ارایه خواهد کرد.

 جشنواره ی فیلم یاری در اوپسالا و استکهلم

سیزدهمین دوره ی جشنواره ی فیلم یاری در اوپسالا و استکهلم امسال با تمرکز بر زندگی زنان در ایران و آثار زنان فیلم ساز ایرانی از 27 تا 29 سپتامبر برگزار خواهد شد. در این دوره 6 فیلم کوتاه، 8 فیلم بلند و 4 فیلم مستند به نمایش در خواهد آمد.

این جشنواره همچون سال های گذشته هم زمان در دو شهر استکهلم پایتخت سوئد و اوپسالا از شهرهای دانشگاهی معتبر سوئد برگزار خواهد شد.

فیلم “ هیس! دخترها فریاد نمی زنند” ساخته ی پوران درخشنده و دو فیلم “ آشنایی با لیلا” و “پله آخر” با بازیگری لیلا حاتمی از جمله آثار بلند سینمایی هستند که برای نخستین بار در کشور سوئد به نمایش در خواهند آمد.

حسین علیزاده و گروه  "هم آوایان"

گروه "همآوایان" با سرپرستی استاد "حسین علیزاده" روز شنبه (۲۸ سپتامبر) در سالن KonsertHuset شهر گوتنبرگ، میهمان مشتاقان موسیقی سنتی ساکن غرب سوئد، نروژ و دانمارک خواهد بود.

 این اجرا با آواز محمد معتمدی و راحله برزگری و با نوازندگی استاد حسین علیزاده (تار، سهتار، شورانگیز)، پژمان حدادی (تنبک، دایره)، بهنام سامانی (دف، دمام، کوزه)، علی بوستان (سهتار)، سیامک جهانگیری (نی)، پریچهر خواجه (قانون)، سینا جهانآبادی (کمانچه) و نیما علیزاده (رباب) به روی صحنه خواهد رفت.

کنسرت گروه هم آوایان را انجمن فرهنگی هنری زابل در گوتنبرگ سوئد برنامه ریزی کرده است.

برشی از تصویر سایت خانه ی موسیقی با پوستر نامجو

نوای نو نامجو در خانه ی موسیقی گوتنبرگ

محسن نامجو، نوازنده و خواننده نو آور ایرانی برای نخستین بار در استکهلم و گوتنبرگ کنسرت خود را برای علاقمندان اجرا خواهد کرد. وی جمعه 11 و  یکشنبه 13 اکتبر امسال کنسرت خود را در این شهرها اجرا خواهد کرد.

نامجو اگر در موسیقی "نو آور" است در برنامه ریزی هم "هوشمند" است، چرا که برخلاف تراکم و تداخل بسیار آزاردهنده ی برنامه های ماه سپتامبر که در این گزارش آمد، کنسرت نامجو در هفته ی دوم اکتبر اجرا خواهد شد و تداخلی با برنامه ای با موضوع ایران ندارد.

سایت رسمی خانه موسیقی گوتنبرگ او را باب دیلن ایرانی خطاب کرده و می نویسد:" محسن نامجو خواننده، ترانه سرا ونوازنده ی سه تار است. او در سبک خود ترکیبی از متون بسیار شخصی با شعر کلاسیک و مدرن فارسی، همراه با صدایی الهام گرفته از بلوز، راک و موسیقی ایرانی و خارجی ارایه میکند".

کنسرت محسن نامجو با همکاری تئاتر ملی سوئد به روی صحنه خواهد رفت.

تلطیف فضای سنگین رسانه ای علیه ایران

جشنواره ها، کنسرت ها و رویدادهای فرهنگی و هنری از این دست در کنار اخبار پرشمار موفقیت های شگفت جامعه ی دانشگاهی ایرانی در سوئد بدون شک در تلطیف فضای سنگین رسانه ای ایجاد شده در این کشور موثر است.

اگر چه اخبار موفقیت های علمی ایرانیان مقیم سوئد در رسانه های عمومی این کشور بازتابی ندارد اما به نوبه ی خود و با انتشار در منابع دانشگاهی و هرچند بدون ذکر ملیت باز هم نقش به سزایی در این تعادل ایفا کرده است  تا جایی که به مناسبت دومین جشن تیرگان در استکهلم، وزیر همپیوستگی سوئد "اریک اولن هاگ" از حزب لیبرال مردم، پیامی ویدیویی خطاب به ایرانیان مقیم سوئدمنتشر کرد و در آن از ایرانیان تحصیل کردهای که در ساختن جامعه مرفه امروز سوئد نقش داشته و دارند، قدردانی کرد.

ناهید سروستانی در حال نمایش پوستر فیلم

به باور برخی در چند ماه گذشته فضای رسانه ای بسیار سیاه و منفی جدای از اخبار سیاسی علیه جامعه ی ایرانی در سوئد احساس می شود. آغاز این فضا را می توان به نمایش مستند "انقلاب ربوده شده ی من" در جریان  سی و ششمین جشنواره ی فیلم گوتنبرگ نسبت داد. این مستند گونه ی بلند که با تبلیغات فراوان در سوئد اکران شد، همچون همه ی آثار ناهیدسروستانی (پرشون) از دایره ی انصاف خارج و سوگیری مشهودی در آن به چشم می آید.

فرح دیبا و ناهید پرشون 

کارگردان درفیلم"انقلاب ربوده شده ی من" تمام روایتی که از دوران حکومت پهلوی نمایش داده محدود است به یک جمله و نمایی بسیار کوتاه از چند خودروی نظامی در خیابان! ناهیدپرشون در نمایش دشواریهای پس از انقلاب ۵٧ به نوعی حکومت پهلوی را تبرئه میکند و با تاکید بر سطحی ترین لایه های آزادی در جامعهی پیش از انقلاب 57 از انصاف ضروری یک مستند دور میشود.

دیگر فیلم این کارگردان که از تلویزیون سراسری سوئد پخش شد "ملکه و من" نام دارد. این فیلم هم که اتفاق نظر منتقدان را در تلاش برای تبرئه ی حکومت محمدرضا پهلوی جلب کرد، به گفتگوی ناهیدپرشون فیلم با فرح دیبا ملکه سابق ایران، اختصاص دارد. کارگردان که خود در دو فیلم اخیر راوی و پرسشگر است مدعی است در زمان حکومت پهلوی و انقلاب 57 جوانی با تفکرات کمونیستی و مخالف رژیم بود. دو زن مخالف سال های نه چندان دور  اینک هر دو از کشور رانده شده اند و برای گفتگو روی در روی هم نشسته اند.

شهلاعلیاری(راست)منتقد آثار پرشون 

دیگر ویدئوهای ناهیدپرشون با جانبداری کامل و نگاه منفی به ایران، که به شکل تقریبا پی در پی پخش شدند نیز مباحث زیادی به دنبال داشتند از جمله آخرین اثر او به نام " من و همسرانم" واکنش های گسترده ای مخالفان در جامعه ی ایرانی مقیم سوئد را برانگیخت. تاجایی که یادداشتی انتقادی در بخش مناظره ی سایت تلویزیون سوئد هم منتشر شد.

پوستر اکران سینمایی من و همسرانم در سینماهای سوئد

 مستند" من و همسرانم" موضوع زندگی یک دامدار روستایی در سروستان فارس با 4 همسر دائم،20 فرزند و یک زن صیغه ای را ضمن بزرگنمایی فقر معیشتی،بهداشتی و فرهنگی این خانواده و تعمیم آن به جامعه ی ایران از تلویزیون سراسری سوئد در چند نوبت به نمایش گذاشت.

پیش از این در فاصله ی کوتاهی مستند دیگری با نام " خودفروشی در پس حجاب" که روایتی کاملن جانب دارانه است از تلویزیون سراسری سوئد  برای بار چندم پخش شد. تمرکز فیلم ساز بر تعمیم دادن مشکلات موجود به کل جامعه چنان در آثار ناهید سروستانی مشهود است که نیازی به اثبات آن نیست.

همچنین در شگفتی تمام بیننده با توسل مستند ساز به دروغ و فریب سوژه و منابع خود در فیلم مواجه است. در دقایقی از فیلم شاهد هستیم،سوژه بر خاموش کردن دوربین اصرار دارد و کارگردان و تصویربردار علی رغم مطمئن ساختن او از خاموش بودن دوربین، تصاویر و صدا سوژه را با وضوح ضبط و بدون استفاده از تکنیک های رایج در حفظ امنیت سوژه در نسخه ی منتشر شده آنها را به کار گرفته است. امری که هم به جهت حقوقی قابل پیگیری است و هم به جهت اخلاقی غیر قابل قبول.

این فیلمساز پرکار تلویزیون سراسری سوئد که اعتبار و جوایز مادی و معنوی چشمگیری در قبال این فیلم ها به دست آورده در گفتگو با روزنامه های سوئد ضمن اظهار شرمساری از ایرانی بودن در پاسخ به پرسش خبرنگاران در مورد آمار فحشا در ایران این آمار را غیر قابل اندازه گیری می داند و بر فراگیری آن تاکید می کند!

نمایش ویدئوهایی با موضوع صیغه، اعدام، سنگسار و... آنگونه که بیان شد به امری رایج و متداول در تلویزیون سوئد بدل شده تا جایی که تهیه ی مجموعه ی تلویزیونی 6 قسمتی ساخته شده برای نوجوانان با نام Attending Iran را هم این فضا تحت الشعاع قرار داد و در این مجموعه اگر چه بسیار متعادل تر و حرفه ای تر ساخته شده هم رگه هایی از این تمرکز می توان دید.#

فرشید فاریابی / گوتنبرگ سوئد